Hiểu về mụn để điều trị mụn hiệu quả

Ngày nay, cùng với sự phát triển của công nghiệp hóa, đô thị hóa là sự gia tăng của ô nhiễm, khói xe, bụi mịn… khiến cho mụn trở thành một bệnh lý da liễu phổ biến, nhất là với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm của Việt Nam càng tạo điều kiện để bã nhờn và các chất cặn bã gây nên mụn. Đây là một vấn đề nan giải gây đau khổ cho rất nhiều bạn. Vì trị mụn là cả một quá trình bền bỉ, lâu dài, đòi hỏi tốn kém nhiều thời gian, công sức và tiền bạc, vậy nên hãy cùng Obagi tìm hiểu về mụn để tìm ra cách đối phó phù hợp với chúng nhé.

1. Phân biệt các loại mụn:

Để tìm biện pháp xử lí mụn cho phù hợp, ta cần nhận biết được mình đang bị loại mụn nào. Dựa vào nguyên nhân và biểu hiện của mụn mà ta có thể chia thành mụn không viêm và mụn viêm.

  • Mụn không viêm: điển hình nhất là mụn ẩn, ngoài ra còn có mụn đầu đen, đầu trắng, bã nhờn…Đây là kết quả từ sự tăng tiết tuyến bã nhờn khiến da sản sinh dầu thừa, kết hợp với tế bào chết, bụi bẩn, cặn trang điểm chưa được làm sạch gây ra bít tắc lỗ chân lông.Mụn ẩn tạo nên những chấm gồ trên da, không sưng tấy đau nhức nhưng khiến làn da chúng ta lẩn nhận, xù xì. Cũng chính những mụn ẩn này sẽ là tiền đề cho mụn viêm sưng khi xuất hiện sự có mặt của những vi khuẩn thâm nhập vào chỗ bít tắc và kích viêm. Để điều trị và phòng ngừa mụn ẩn, trước nhất chúng ta cần ưu tiên chú trọng vào việc làm sạch. Khi chúng ta vệ sinh làn da sạch sẽ thì những dầu thừa, bã nhờn, bụi bận, vi khuẩn bị loại bỏ khỏi da, hạn chế việc chúng kết hợp với nhau gây bít tắc lỗ chân lông sinh mụn. Đối với những bạn mà làn da sản xuất quá nhiều dầu thừa, tăng nguy cơ ứ đọng ống dẫn tuyến nang lông thì cần kiềm dầu. Hormone androgen là một nội tiết tố trong cơ thể, đây là tác nhân chính kích thích việc tăng tiết dầu mất kiểm soát. Để hạn chế sự hoạt động của tuyến bã, dùng thuốc và trị liệu thẩm mỹ là phương pháp phổ biến nhất, trong đó đồ bôi ngoài da cũng góp phần không nhỏ trong hiệu quả kìm dầu. Ngoài ra, việc dày sừng cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến miệng lỗ chân lông bị bí bách, tắc nghẽn gây ra mụn.
  • Mụn viêm: viêm là cơ chế sinh học của cơ thể trước những kích thích có hại như vi khuẩn, tế bào bị tổn thương hay các chất gây kích ứng, ở đây mụn viêm mà chúng ta đề cập đến sẽ là những mụn có biểu hiện sưng tấy, đỏ nhức và có cồi như là mụn trứng cá, mụn bọc, mụn chai… Mụn sưng viêm là kết quả của việc lỗ chân lông bị ứ đọng quá nhiều bã nhờn, bụi bẩn, cặn trang điểm, da chết không được đào thải. Đây là thức ăn lý tưởng cho bọn vi khuẩn gây mụn P-Acnes nên chúng sẽ thâm nhập, gây kích thích hệ miễn dịch, cơ thể sẽ tiết ra những kháng nguyên chống lại quân xâm lược là bọn vi khuẩn và hậu quả từ bãi chiến trường của chúng chính là vùng da đó bị viêm sưng, tấy đỏ, nóng rát… Để điều trị mụn viêm, tất nhiên chúng ta phải kìm viêm và diệt khuẩn. Những chất có tác dụng diệt vi khuẩn thường kiêm luôn khả năng kháng viêm, những chất chống oxi hóa cũng vậy. Da hết viêm mới có thể lành, bằng không nguy cơ gây nên sẹo mụn là rất cao.

2. Hoạt chất đặc trị:

Sau đây chúng ta hãy đi tìm hiểu những hoạt chất trị mụn có tác dụng như thế nào lên mụn và phù hợp với loại mụn viêm hay không viêm.

Đối với mụn không viêm:

  • AHAlà hoạt chất Alpha hydroxy acid, một loại acid có nguồn gốc từ trái cây, sữa… và có khả năng tan trong nước. AHA thâm nhập tốt vào lớp sừng, tại đây phân tử AHA làm giảm độ kết dính giữa các tế bào sừng, nới lỏng liên kết giữa chúng để chúng dễ dàng rụng đi hơn. Dưới tác động của AHA lớp sừng được lột tẩy và kiểm soát sự tăng sinh vì AHA làm chậm sự phân hóa của tế bào sừng. Ngoài được biết đến rộng rãi về khả năng tẩy tế bào chết bề mặt thì AHA còn có ý nghĩa trong điều trị mụn nhờ hiệu quả làm giảm viêm thông qua tác dụng diệt khuẩn. AHA phù hợp với cả mụn ẩn và mụn viêm, nhất là da mụn ẩn do dày sừng.
  • BHA: Beta hydroxy acid- salicylic acid là thành phần đặc tính là tan tốt trong dầu vậy nên BHA có thể thẩm thấu đến lỗ chân lông, làm sạch miệng thành nang lông để mở lối cho các bít tắc được trồi lên. Vì BHA dường như là thành phần duy nhất có khả năng đi sâu vào lỗ chân lông, hòa tan bã nhờn nên là hoạt chất không thể thay thế trong trị mụn. Ngoài ra BHA còn có khả năng giảm viêm tốt, vì vậy phù hợp với cả mụn ẩn và mụn viêm, ngoài a còn giúp ngừa mụn về lâu dài.  Link sản phẩm : https://obagi-medical.com/san-pham/toner-se-khit-lo-chan-long-obagi-clenziderm-md-pore-therapy/

Salicylic acid
  • PHAPHA là Polyhydroxy acid, thế hệ thứ 3 của thành phần tẩy da chết hóa học với 2 đại diện là Lactobionic acid và Gluconolactone. PHA có hiệu quả tương tự nhưng ít gây kích ứng hơn so với AHA và BHA. Ngoài ra, PHA còn hút ẩm nên có thể thực hiện chức năng cung cấp nước cho biểu bì. Về hoạt tính trị mụn thì PHA có khả năng kháng viêm, chống oxi hóa. Theo nghiên cứu, khả năng trị mụn của PHA 14% (14% gluconolactone) sẽ cho kết quả tương đương với benzoyl peroxide 5% nhưng hầu như không gây kích ứng và khô da mạnh như benzoyl peroxide.
  • RetinoidsRetinoids là tên gọi chung của vitamin A (retinol) và các dẫn xuất có cấu trúc hoặc chức năng tương tự như vitamin A, trong đó được nghiên cứu lâu đời và nổi tiếng đó là tretinoin và retinol. Retinoids là hoạt chất đa nhiệm. Nó vừa thúc đẩy sự thay mới của tế bào sừng từ đó bình thường hóa quá trình sừng hóa vừa kìm hãm sự tạo thành keratin. Retinoids cũng vừa có khả năng kiểm soát dầu nhờn, nghiên cứu quan sát thấy sự sụt giảm bã nhờn trên da. Trong điều trị mụn, retinoids còn được biết đến với hiệu quả kháng viêm nên điều trị được cả mụn viêm và không viêm, đồng thời cũng có tác dụng ngừa mụn.

Retinoids

Đối với mụn viêm sưng:

  • Niacinamide: Niacinamide thuộc nhóm vitamin B, phức hợp vitamin B, niacinamide nồng độ từ 4% đổ lên có đặc tính kháng viêm nên phù hợp với các tình trạng mụn mủ, mụn viêm đỏ, mụn trứng cá đỏ. Niacinamide rất phù hợp với mụn viêm vì làm dịu da, làm xẹp và chữa lành tổn thương do mụn. Ngoài ra với cơ chế hoạt động tăng cường giữ nước, độ ẩm thì niacinamide là một trong số ít hoạt chất qua chứng minh thực nghiệm mang đến hiệu quả giảm tiết dầu nhờn thừa trên da và se khít lỗ chân lông. Thu nhỏ lỗ chân lông còn giúp giảm cơ hội để bụi bẩn lọt vào lỗ chân lông gây nên bít tắc, hạn chế gây mụn

Niacinamide – vitamin B3

  • Benzoyl Peroxide: Là một trong những hoạt chất bôi ngoài da để điều trị mụn được sử dụng phổ biến nhất. Benzoyl peroxide chống vi khuẩn phổ rộng rất hiệu quả, cơ chế của nó là thẩm thấu và xâm nhập sâu vào lỗ chân lông, giải phóng oxy gốc tự do và oxy hóa protein của vi khuẩn nên có tác dụng diệt khuẩn. Ngoài ra, nó còn làm giảm tắc nghẽn nang lông và cho phép bã nhờn được lưu thông tự do hơn. BP được sử dụng để điều trị mụn rộng rãi mà không cần kê đơn còn vì nó hỗ trợ kháng viêm, cải thiện vấn đề sừng hóa và tiêu cồi mụn. Nhưng quan trọng nhất là hiệu quả diệt khuẩn của BP khiến nó có tác dụng tốt với mụn viêm sưng.
  • Các chất kháng viêm như tea tree, menthol, chiết xuất hoa cúc, cam thảo… nói chung các hoạt chất kháng viêm đều có ý nghĩa vừa để ngừa cho các mụn ẩn, mụn chưa viêm bùng phát thành mụn viêm vừa ngăn chặn các phản ứng giải phóng gốc tự do sinh ra trong quá trình viêm.

3. Ngăn ngừa mụn quay lại:

Điều trị mụn không chỉ dừng ở việc có mụn thì chữa mà chúng ta còn phải phòng ngừa ngay từ ban đầu, tránh để hình thành lên mụn và tránh để mụn trở thành mụn viêm.

  • Điều tiết bã nhờn: bã nhờn là một trong những thành phần chính tạo nên mụn, nếu không có bã bã nhờn thì sẽ không có mụn vì vậy để hạn chế da tiết dư thừa dầu nhờn chúng ta cần kìm dầu. Những hoạt chất như BHA, AHA, PHA, retinoids… và đặc biệt là niacinamide đã được nghiên cứu và cho thấy hiệu quả trong việc giảm bớt lượng dầu được da tiết ra. Nghiên cứu chỉ ra rằng khi bôi niacinamide ở nồng độ 2% giảm bớt 30% lượng bã nhờn sau 4 tuần. Ngoài ra còn có chiết xuất trà xanh ở nồng độ 3% giảm 60% lượng bã nhờn, hay tình dầu tràm trà là hoạt chất ức chế androgen – hormone kích thích tiết dầu nên cũng giảm dầu nhờn. Đặc biệt, phương pháp lột da hóa học (chemical peel) sử dụng các hoạt chất đặc trị ở nồng độ cao (BHA, AHA, PHA, retinoids) có thể tác động mạnh mẽ tới tuyến bã, từ đó giảm nhờn một cách rõ rệt.
  • Giữ vệ sinh: cùng với dầu nhờn thì sừng cũng là nguyên nhân chính gây nên mụn. Rửa mặt hằng ngày sẽ lấy đi dầu thừa và các chất cặn bã tích tụ, giải phóng cho chúng ta nỗi lo nổi mụn. Song song, việc dùng các hoạt chất có khả năng bào sừng như AHA, PHA, retinoids… giúp bình thường hóa hoạt động mọc và đào thải của tuyến sừng, vừa tẩy tế bào chết vừa nới lỏng liên kết giữa các tế bào sừng, ngăn chúng dính lại với nhau gây bít tắc lỗ chân lông.
  • Giữ lối sống lành mạnh, điều độ: Khi tập thể dục, cơ thể sẽ tiết ra endorphines, một loại hormone giúp giảm stress, từ đó giảm tiết dầu trên da và khiến bạn đổ mồ hôi, góp phần loại bỏ các tế bào chết. Da cũng trông khỏe mạnh và tươi trẻ hơn khi được cung cấp đủ nước, uống đủ nước và ngủ đủ giấc giúp cơ thể giải độc, giấc ngủ còn là thời gian để cơ thể hồi phục lại những tổn thương và mỏi mệt trước đó. Hạn chế những loại thức ăn ngọt, nhiều đường và sữa bò, những chuyên gia dinh dưỡng khẳng định có mối tương quan giữa việc uống sữa và nổi mụn. Trong sữa có một lượng lớn androgen và chất IGF-1 – nguyên nhân khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn và sinh nhiều dầu nhờn.
  • Ngoài sử dụng các hoạt chất đặc trị để gom nhân mụn, diệt vi khuẩn gây mụn thì cũng đừng quên phục hồi vùng da tổn thương sau mụn bằng glycerin, B5, rau má, copper, peptide… Khi da mau lành thì vừa hạn chế được thâm, sẹo sau mụn mà một làn da khỏe còn đề phòng được viêm nhiễm, giảm thiểu mụn viêm sưng.

Panthenol – Vitamin B5

  • Một trong những hậu quả nặng nề nhất của mụn đó là để lại sẹo. Khi mụn bị viêm nhiễm thì đồng thời vị trí đó cũng bị tổn thương, cơ thể chúng ta có quá trình sinh học tự thân để sửa chữa vết thương đó. Sẹo hình thành nguyên nhân có thể là do tăng sinh mô quá mức (được gọi là sẹo lồi) hoặc do mất và tổn thương mô tại chỗ (được gọi là sẹo lõm). Tuỳ thuộc vào độ viêm và kích thước tổn thương trên mô mà có thể tạo ra các cấp độ sẹo khác nhau.
  • Thông thường chúng ta được khuyên là không nên nặn mụn, bởi khi mụn không được nặn đúng cách sẽ tạo nên vết thương hở, gây tổn thương da, tăng nguy cơ gây sẹo, gây bội nhiễm, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.  Mặc dù mụn có thể tự tiêu biến nhờ đại thực bào và cơ chế thay da nhưng quá trình này cũng có lúc không hiệu quả. Mà để mụn viêm càng lâu thì càng có nguy cơ hình thành sẹo. Vì vậy các bạn cần cân nhắc để nhờ đến sự trợ giúp chuyên nghiệp từ các bác sĩ da liễu, các spa có chuyên môn để tránh việc mụn đi để lại muôn vàn vết sẹo gây mất thẩm mĩ cho chúng ta.

Như vậy, tuy cuộc chiến với mụn là không dễ dàng gì nhưng chỉ cần bạn kiên trì học cách thấu hiểu làn da của mình và sử dụng đúng “vũ khí” thì nhất định sẽ có sự cải thiện đáng kể. Bên cạnh đó, với tình trạng trạng mụn quá nặng thì vẫn cần sự hợp lục của các chuyên gia về da liễu cũng như thói quen sinh hoạt lành mạnh, điều độ.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *